Máy lạnh và tủ lạnh hoạt động giống nhau. Qua các số báo trước, chúng ta đã có khái niệm về tủ lạnh. Tủ lạnh chỉ làm lạnh một khoảng không gian nhỏ bé bên trong, còn máy lạnh (nói cho đúng hơn là máy điều hoà không khí – air conditioner) làm mát cả một căn phòng, một căn nhà hoặc nguyên một khu thương mại rộng lớn.
Máy lạnh dùng các loại hóa chất (hydrofluorocarbons, hoặc HFCs – ta quen gọi là freon để làm lạnh). Chúng có thể dễ dàng biến đổi từ thể hơi thành thể lỏng và ngược lại. Hóa chất này chuyển đổi hơi nóng từ bên trong ra không khí bên ngoài nhà.
Máy lạnh có ba bộ phận chính: compressor (bộ phận nén), condenser (bộ phận ngưng tụ) – hai bộ phận này thường ở phía ngoài nhà, và evaporator (bộ phận bốc hơi) thường nằm bên trong nhà.
– Freon đi tới compressor (bộ phận nén) dưới dạng hơi, lạnh và áp suất thấp. Compressor nén ép freon lại. Tác động này làm cho các phân tử sát lại gần nhau. Các phân tử càng gần lại với nhau thì năng lượng và nhiệt độ càng cao.
– Freon rời compressor dưới dạng hơi, nóng và áp suất cao, đi vào condenser (bộ phận ngưng tụ). Bộ phận này có hình dạng và tác động tương tự như bộ phận tỏa nhiệt của xe hơi (car radiator) để cho freon tỏa hơi nóng vào không khí.
– Khi freon rời condenser, nhiệt độ nó lạnh đi nhiều và biến đổi từ thể hơi thành thể lỏng vì bị áp suất cao. Chất lỏng này đi qua evaporator (bộ phận bốc hơi) qua một lỗ rất nhỏ và hẹp ở van dãn nở (expansion valve).
– Ra khỏi van này, áp suất của chất lỏng hạ xuống, nó bắt đầu bốc hơi để biến thành thể hơi. Trong khi từ thể lỏng đổi thành thể hơi, nó hút hơi nóng từ không khí chung quanh. Evaporator có những thanh nan rất nhỏ bằng kim loại giúp cho sự trao đổi hơi nóng với nhiệt độ chung quanh.
– Vào lúc freon rời evaporator, nó là hơi lạnh và áp suất thấp. Nó lại trở về compressor để bắt đầu tái diễn cuộc hành trình như cũ.
– Nối với evaporator là chiếc quạt làm lưu chuyển không khí bên trong nhà để thổi qua các nan nhỏ của evaporator. Không khí nóng nhẹ hơn không khí lạnh nên bốc lên cao trong phòng. Nơi đó có ống vent để không khí được hút vào và đi vào các đường dẫn. Khí nóng hạ nhiệt độ trong evaporator xuống, tách hơi nóng trong không khí ra làm cho không khí mát đi.
– Tiến trình này được tiếp tục mãi cho đến khi nhiệt độ trong phòng đạt tới mức mong muốn. Chiếc thermostat cảm ứng được nhiệt độ khi tới mức đã định, nó làm ngưng máy lạnh không chạy nữa. Lúc nhiệt độ trong phòng nóng lên, thermostat cảm ứng được và lại mở cho máy lạnh chạy cho đến khi căn phòng tới nhiệt độ mong muốn.