HẠNH PHÚC XXVI
Kālena dhammassavanaṃ
Nết hạnh tùy thời nghe pháp
Xét lời dạy của Đức Thế Tôn, chúng ta thấy Ngài rất quan tâm đến tín đồ, nên Ngài dạy: “Tùy thời nghe pháp”, vì hể người còn được nghe pháp, thì còn có người hành theo thiện pháp và Phật pháp trường tồn. Đức Thế Tôn dạy những ngày hội lại để nghe pháp là mồng Tám, Rằm, Hai mươi ba và Ba mươi. Nếu tháng thiếu, là ngày 29.
Thời giờ nhất định của sự nghe pháp có hai phần:
1. Buddhapaññatti: là lời truyền răn của Đức Phật, ấy là Luật. Trong những ngày kể trên, chư Tăng hội lại để nghe Luật.
2. Buddhovāda: lời giáo huấn của Đức Phật. Đây là sự nghe pháp không nhất định ngày, nghĩa là khi nào có dịp làm phước ở nơi nào thí chủ cầu xin Đức Phật bố thí pháp cho. Không có Đức Phật thì yêu cầu chư Đại đức thuyết pháp. Trong trường hợp này, nguyên nhân nghe pháp là vì tâm thí chủ bị phiền não nhiều nhưng muốn tìm phương pháp chữa trị, nên thỉnh Đức Phật thuyết pháp; hay sau này, khi Đức Phật đã nhập diệt, thỉnh chư thánh Tăng hay phàm Tăng thuyết pháp.
Trong Tạng Kinh, Đức Thế Tôn dạy thời giờ đem sự hạnh phúc cho chúng sanh có 4 điều:
– Tùy thời nghe pháp.
– Tùy thời vấn đạo
– Tùy thời thuyết pháp.
– Tùy thời hành minh sát tuệ.
Sự nghe thuyết pháp có ba hạnh khác nhau:
1. Nghe thuyết pháp để lấy phước: Hạng người này nghe nói đi thuyết pháp có phước lớn, họ liền đi theo để nghe, khi nghe chỉ là nghe thôi, chớ không thấu hiểu giáo lý. Hoặc họ là người đang say rượu, phát sanh tâm trong sạch đi vào nghe pháp, khi nghe không hiểu gì hết. Tuy vậy không phải là vô ích, vẫn được phước như thường, chỉ có điều là không được trí tuệ nghĩa là không hiểu ý nghĩa của pháp để hành theo thôi.
Sau đây là sự tích về hạnh nghe pháp:
Trong thời kỳ Đức Phật Kakusandha có một con gà mái ở gần nơi cư ngụ của chư Tăng. Thường ngày gà được nghe tiếng đọc và học kinh của chư Tăng, lấy làm vui tai thích nghe. Sau lại, gà bị chủ giết để ăn thịt. Nhờ quả báo của sự nghe kinh ấy nên gà được sanh làm công chúa tên Uppharī, bà trong sạch xuất gia theo ngoại đạo.
Ngày nọ bà đi cầu trông thấy dòi lúc nhúc và dành ăn phân trong cầu, bà lấy làm chán nản và bà thấy đoàn dòi ấy ví như chúng sanh dành nhau miếng mồi danh lợi, mà những miếng mồi ây là đồ rất bẩn thỉu, là vật rất mỏng manh, mà các bậc thánh nhân hằng chê và bỏ không khi nào ngó đến. Bà giữ được đề mục ấy cho đến chết và được sanh vào cõi Phạm thiên.
Từ cõi Phạm thiên bà sanh làm con của một người trưởng giả, hết kiếp con của trưởng giả lại sanh làm heo ở thành Xá Vệ. Khi trông thấy Đức Thế Tôn, heo phát tâm trong sạch, nhờ quả ấy nên sanh lại làm con gái ở xứ Suvannaphuma. Rồi kiếp chót bà được sanh làm nàng Sumanā ở xứ Anuruddhapūrī.
Kể từ kiếp gà đến kiếp ấy là hai mươi mốt kiếp. Khi ấy có vị Đại đức tên Mahātula ở chùa Koti trên núi, thấy cô Sumanā, ngài mới nói các vị Tỳ khưu rằng: “Các thầy hãy xem kìa, con heo ấy đã sanh lại rồi, và lại được làm vợ của một vị đại thần.” Nhờ sự nhắc nhở ấy, bà nhớ lại tiền kiếp, nên bà xin chồng cho phép xuất gia. Sau khi xuất gia xong bà cố hết sức hành minh sát tuệ nên đắc quả Tu Đà Hườn, sau đắc A La Hán.
Theo tích này sự nghe pháp đem hạnh phúc cao thượng đến cho ta, mặc dù nghe, nhưng không thấu triệt Pháp bảo, cũng có quả báo rất là cao thượng, mà cũng là duyên lành để ta đắc được đạo quả sau này.
2. Nghe theo pháp để tìm hiểu lý lẽ của pháp: Ý nói người nghe pháp để hết tâm trí vào sự nghe, tâm không vọng để hầu đạt thông lý lẽ cao sâu mầu nhiệm của pháp. Người ấy sẽ đạt được nhiều lợi ích như sự tích của thầy Tỳ khưu trẻ tuổi sau đây:
Có một thầy Tỳ khưu nghe tin rằng một vị Đại đức thuyết về một sự tích trong Túc sanh truyện Vesantara. Trong tích ấy có cả một ngàn câu kệ. Từ chùa thầy Tỳ khưu đi tới nơi thuyết pháp xa một do tuần (16 kilômét), nhưng ông cũng gắng đi đến nghe thuyết pháp. Vì sự cố gắng đi hàng mười sáu cây số ngàn, nên mệt mõi, ông không thể thuộc hết ngàn câu kệ, chỉ thuộc đoạn đầu và đoạn sau, ông rất tiếc nên khóc. Có một ông thiện nam thấy ông khóc, bèn hỏi biết tự sự. Ông thiện nam ấy mới vào hầu vị Đại đức và bạch với vị Đại đức ấy về việc thầy Tỳ khưu trẻ tuổi. Vị Đại đức bảo: “Thôi đợi sáng ngày mai ta sẽ thuyết lại.”
Sáng ngày Đại đức thuyết lại pháp ấy, vị Tỳ khưu trẻ tuổi được nghe và thông hiểu được lý của pháp, ông dùng minh sát tuệ quan sát vô thường, khổ não, vô ngã, và đắc quả Tu Đà Hườn.
Trong tích này ta thấy rằng nghe pháp, mà hiểu được lý của pháp mới là nhân đem lại hạnh phúc cao thượng đến ta.
3. Nghe pháp để hành theo: Ý nói người nghe pháp nhớ những pháp ấy rồi hành theo pháp. Người ấy sẽ được an vui trong kiếp này và vị lai.
Đức Thế Tôn có dạy rằng: “Này các thầy Tỳ khưu, vì kinh sợ luân hồi, khổ, nên khi các bậc Thinh văn nghe pháp, làm cho pháp thấm nhuần vào xương tủy tâm tư, cố gom tâm lại để nghe pháp. Khi ấy năm pháp trở ngại(Nivarana) của các vị ấy không có và thấy Bồ đề Phật pháp sanh đầy đủ. Đó là quả của sự nghe pháp.”
Sự nghe pháp có 4 điều lợi:
– Atthikatva: khi nghe pháp,cố không cho tâm phóng túng, cố thuộc pháp ấy vào tâm.
– Manasikāra: dùng trí tuệ quan sát pháp đã nghe.
– Sabbacetasāmanāharitva: thu thúc tâm lại, không để tâm phóng túng, để tâm vào pháp đang nghe, làm cho tâm định.
– Ohitasota: để tâm nghe thật sự.
Quả báo của sự nghe pháp là:
– Asutam: nghe được những điều chưa từng nghe.
– Sutam Pariyodapeti: làm cho tâm càng nhớ và hiểu thêm pháp của mình đã nghe rồi.
– Kankhamvihanati: diệt bỏ được những sự nghi ngờ.
– Ditham Ujunkaroyi: làm cho trở nên người có chánh kiến.
– Cittamassa Pasidati: nghe pháp làm cho tâm được trong sạch.
Sự nghe pháp đem lại hạnh phúc là:
1. Là đại phước.
2. Được nghe pháp mà chưa từng nghe.
3. Hiểu được pháp đã nghe rồi.
4. Diệt được sự nghi ngờ.
5. Trở thành có chánh kiến.
6. Tâm trong sạch.
7. Diệt được ba điều nghĩ xấu xa là: suy nghĩ trong trần dục, suy nghĩ làm hại người, suy nghĩ cột oan trái.
8. Trở nên người trí thức.
9. Là nhân duyên lành về ngày vị lai.
10. Là nhân diệt phiền não.
11. Là nhân làm cho ta mau đắc đạo quả.
12. Là nhân làm cho ta đắc được 37 phần Bồ đề.
13. Làm cho trí tuệ và trí nhớ tăng trưởng.
14. Giữ được phẩm hạnh của bậc trí thức.
15. Làm cho thân tâm được an vui thơ thới.
16. Làm cho giải thoát khỏi luân hồi.
Total views : 17123455
- English