Có ai đã từng nghiền ngẫm , tư duy thật nhiều khi học bài kinh Trung bộ về “Tất cả lậu hoặc “ mà Đức Phật đã chỉ dạy để làm sao thấy được phiền não và để làm sao có thể chế ngự những phiền não căn bản này để chúng không còn tiếp tục trói buộc chúng ta vào chu kỳ sinh tử mãi .
Thì ra chính chánh tri kiến là yếu tố quan yêú trên con đường tu học, nó quyết định cho một hành giả sinh tử hay chứng ngộ Niết bàn.
Tri kiến là kết quả của tác ý như lí đây chính là thắng tri, tuệ tri, liễu tri -trí tuệ, nó là khởi điểm, chung điểm của lộ trình tu tập, nên muốn có tri kiến thì phải kinh qua sáu pháp còn lại.
Tác ý như lí là tác nhân phòng hộ phiền não lậu hoặc, chánh tri kiến là tác nhân đoạn tận phiền não.
Tà tri kiến không những không phòng hộ và đoạn tận phiền não mà còn là động cơ chính để phiền não chưa sinh khởi được sinh khởi, phiền não đã sinh khởi tăng trưởng thêm. Tà tri kiến là hệ quả của tác ý không như lí – tức tác ý hữu ngã, không đúng sự thật duyên sinh vô ngã. Bảy phương pháp phòng hộ và đoạn tận phiền não chính là nội dung tu tập và thành tựu 37 phẩm trợ đạo hay tam học.
Khởi đầu con đường tu tập chính là chánh tri kiến, từng bước tu tập vẫn là từng bước đi của chánh tri kiến, thành tựu sự tu tập chính là chánh tri kiến viên mãn.
Chính ý nghĩa này mà kinh đã khẳng đinh:” phiền não chỉ được đoạn tận bởi chánh tri kiến .”Một lần nữa nội dung kinh khẳng định: trí tuệ là con đuờng độc nhất, duy nhất để đi ra sinh tử và công phu tu tập giải thoát là tác ý như lí, là thiền quán về sự thật duyên khởi để thấy được cứu cánh vô ngã, vô thường. Bảy phương pháp này luôn phù hợp với mọi người và mọi thời gian.
Kính trích đoạn bài kệ học thuộc lòng mà Ni Sư Thích Nữ Trí Hải (trong Kinh Trung Bộ Quyển 1 trang 24-25 )đề nghị chúng ta nên nhớ :
Đức Phật dạy:
bảy cách trừ tận nhiễm ô
Phải biết rõ, thấy rõ
Biết tác ý như lý
Thấy gì “không như lý”
Như lý là cách nghĩ
Khiến ô nhiễm không sinh
Lại có thể diệt trừ
Nhiễm ô đã sinh khởi
Và 7 phương pháp đó là :
Tri kiến và phòng hộ
Thọ dụng và kham nhẫn
Tránh né và trừ diệt
Giác Chi là thứ bảy
– Đoạn trừ bằng tri kiến
Là bỏ mọi tư duy
Liên hệ đến bản ngã
Và Như lý tác ý
Về Khổ, Tập, Diệt, Đạo
Diệt trừ ba kiết sử
Giới thủ, thân kiến, nghi
– Đoạn trừ nhờ phòng hộ
Là gìn giữ sáu căn
Tức giữ gìn cửa ý
Khi tiếp xúc sáu trần
– Đoạn trừ bằng thọ dụng
Là biết đủ không kham
Bốn vật dụng cần dùng
Cốt vượt qua biển khổ
– Đoạn trừ bằng kham nhẫn
Những thống khổ khốc liệt
Do người vật gây nên
Vui nhận không tham oán
– Đoạn trừ nhờ tránh né
Tránh mạo hiểm du hành
Tránh giao du bất đáng
Thì phiền não không sanh
– Đoạn trừ bằng trừ diệt
Những ý xấu khởi lên
Liên hệ dục, sân, hại
Tỳ khéo phải dứt liền
– Tu tập bảy giác chi
Hướng ly tham từ bỏ
Đoạn trừ các ô nhiễm
Là diệt tận khổ đau
Lời kết
Trộm nghĩ t trong đời sống thực tế hằng ngày, thiết nghĩ chúng ta cũng cần lưu ý đến sinh hoạt thường ngày để có thể hạ thủ công phu một cách kiên trì theo năm tháng vậy. Kính xin gợi ý theo các nhà chuyên môn về sức khỏe và tâm linh như sau:
1-Ngủ đủ giấc
Giấc ngủ chất lượng sẽ mang lại một cơ thể sảng khoái vì cơ thể được hồi phục tối đa nếu chúng ta ngủ đủ giấc. Ngược lại, thiếu ngủ không chỉ làm gián đoạn quá trình phục hồi này mà còn khiến tình trạng căng thẳng của cơ thể nghiêm trọng hơn. Nghiên cứu chỉ ra rằng ngủ ít hơn sáu giờ mỗi đêm khiến mức Cortisol – hormone gây căng thẳng trong cơ thể tăng lên. Do vậy, giấc ngủ khi thường xuyên bị cắt ngắn sẽ ảnh hưởng xấu đến sức khỏe thể chất và tinh thần của chúng ta.
Để ngủ đủ giấc và ngăn ngừa những tác động tiêu cực do thiếu ngủ gây ra, chúng ta có thể lên kế hoạch cho những ngày “ngủ nướng” hoặc dành thêm thời gian cho những giấc ngủ ngắn trong ngày.
2-Tập “thư giãn sâu”
Dành thời gian để nghỉ ngơi và thư giãn mỗi ngày có thể giữ cho cơ thể và tâm trí của chúng ta khỏe mạnh, đặc biệt là trong những thời điểm bận rộn.
Nghiên cứu đã chỉ ra rằng thường xuyên thư giãn sâu giúp chúng ta giảm lo lắng và căng thẳng. Cũng theo nghiên cứu, những người thường xuyên thư giãn sâu, chẳng hạn như thiền định, sẽ kiểm soát suy nghĩ và cảm xúc tốt hơn so với những người không thực hiện. Ngoài ra, năm phút nghỉ ngơi có thể giúp chúng ta giải tỏa những căng thẳng tích tụ trong ngày.
Thực hành thư giãn sâu mỗi ngày giúp giải phóng căng thẳng tích tụ và giữ cho cơ thể được nghỉ ngơi đầy đủ sau thời gian làm việc quá sức mình . Vì vậy, đừng quên dành thời gian để thư giãn sâu mỗi ngày để giữ cho cơ thể luôn khỏe mạnh bạn nhé dù bận việc đến đâu.
3-Chú ý chế độ ăn
Đừng ăn quá nhiều, trong đó có nhiều món trái cây thích hợp theo mùa nhưng với với hàm lượng đường cao ( sầu riêng, long nhãn) là một trong những nguyên nhân phổ biến làm tăng sự căng thẳng cho cơ thể.
Do vậy, chúng ta cần cân nhắc kỹ trước các sự lựa chọn vì có thể sẽ mất nhiều thời gian để phục hồi tình trạng cơ thể về mức bình thường.
Một cách để chúng ta tự kiểm soát lượng thức ăn nạp vào cơ thể là hãy ăn chậm hơn, bởi phải mất khoảng hai mươi phút để não bộ phát tín hiệu cho biết chúng ta đã no, nên khi ăn chậm hơn, chúng ta có thể ăn ít hơn.
Càng kiểm soát được sự căng thẳng đến từ chế độ ăn không hợp lý thì chúng ta sẽ càng ít gặp phải vấn đề trong khi công phu tu tập.
4-Tận hưởng khoảnh khắc hiện tại
Một tình trạng dễ thấy là chúng ta thường dành nhiều thời gian để nghĩ về quá khứ (với sự hối hận, tội lỗi, oán giận, buồn bã) hoặc tương lai (tưởng tượng về tương lai một cách sợ hãi). Khi chúng ta làm điều này, chúng ta chuyển đổi những điều quý giá ở hiện tại thành nỗi tuyệt vọng về những sự kiện trong quá khứ mà thường đã trôi qua rất lâu hoặc sang nỗi lo lắng của những sự kiện trong tương lai có thể không bao giờ xảy ra.
Học cách sống nhiều hơn trong hiện tại chính là chìa khóa để chúng ta có thể tận hưởng từng khoảnh khắc hạnh phúc đang diễn ra. Hãy vui với thơ nhạc để tạo nên năng lượng cho mình.
Có thể âm thanh trầm bổng, tiếng thơ thổn thức
Sẽ giảm bớt đi lòng trần tục kẻ sơ tâm?
Quét sạch mọi dao động theo hải triều âm
Hoặc mạnh mẽ đến tột cùng rồi hoà nhập!
Vào âm vang huyền bí đầy ma lực
Khải tấu tiếng lòng bằng khúc nhạc từ tâm
Nhịp điệu hài hoà trong cõi vô thanh
Không hạnh phúc nào khi nội tâm bình lặng !
Niềm vui có thật như đang phiêu lãng
Trong thế giới đẹp não nùng của riêng mình
Vẫn mãi giữ bao chất chứa ân tình
Vượt qua được mọi tác nhân chướng ngại
Hướng dẫn điểm khởi đầu hành trình nội tại
Cười tuôn nước mắt, giữa gió hét mưa giông
Dòng sông tư tưởng thôi hết chênh chông
Xin trị ân thơ nhạc…khiến bao người tỉnh thức ! ( thơ của Huệ Hương )
Đó cũng là khi chúng ta cải thiện trải nghiệm cuộc sống của chính mình, khám phá những niềm vui hiện tại trong cuộc sống và trải nghiệm chúng một cách trọn vẹn nhất.
5-Giảm sự mong đợi
Phần lớn căng thẳng và áp lực đến từ cách chúng ta suy nghĩ. Những kỳ vọng quá xa so với thực tế là căn nguyên của sự thất vọng và căng thẳng xảy đến chúng ta. Tập hạ thấp hoặc loại bỏ kỳ vọng không chỉ giúp chúng ta giảm bớt căng thẳng và thất vọng mà còn là một cách đơn giản để tận hưởng và có thêm niềm vui trong cuộc sống., chúng ta sẽ phần nào tránh được những âu lo, căng thẳng.
Đây chỉ là những cảm nhận của người học Đạo còn sơ cơ nhưng với thành tâm ghi chép lại những ý tưởng phong Phú của quý hiền nhân trong Đạo và Đời nên kính xin chia sẻ và kính xin được sự chỉ dạy thêm khi có những điều khiếm khuyết của người sơ cơ còn đang bước chập chững từng bước thật chậm vào biển pháp mênh Mông.
Kính trân trọng,
Huệ Hương