Vừa vào đầu thu , không những là mùa của lá vàng ,mùa để dạo chơi dưới các tàn cây, ngắm cảnh vật thơ mộng mà còn là mùa để đi nhặt những hạt rụng bên đường ,nào là hạt chataigne ( hạt dẻ), noix( óc chó) năm nay hắn còn phát hiện ra một thứ mà hàng năm không để ý đến ; cây bạch quả , hay còn gọi là cây ngân hạnh, chữ này có phần đúng hơn nhưng ở VN chưa quen nhiều với tên này ,ngân quả hay ngân hạnh,người Hoa đọc là « yinxing » yín có nghĩa là bạc, còn chữ xing có nghĩa là quả hạnh (quả mơ) . Vì vậy khi gom hai chữ yínxìng người Pháp gọi là » abricot d’argent » , nhìn những quả ngân hạnh trên cành cây giống như những đồng tiền . Cây này có tên khoa học là Ginkgo biloba là loài cây thân gỗ duy nhất còn sinh tồn trong chi Ginkgo, họ Ginkgoaceae.
cây bạch quả (Ginkgo biloba)
Một nhánh bạch quả đầy trái chỉ cần gió thổi là thi nhau rơi rụng (photo Ara). Photo internet
Trong mùa thu, lá đổi màu thành vàng sáng và sau đó rụng, màu vàng thật rực rỡ và đẹp mắt các lá vàng trụ lại trên cành có đến nửa tháng ; cũng vì màu sắc lộng lẫy vào mùa thu và cách đơm cành đẹp mắt nên cây được trồng nhiều trên đường phố ở Nhật và Đại Hàn.
Photo internet
Row of yellow ginkgo tree in autumn. Autumn park in Tokyo, Japan. (internet)
Sự kết hợp giữa khả năng kháng chịu sâu bệnh, gỗ có sức đề kháng mối mọt và khả năng sinh ra các chồi và rễ khí làm cho bạch quả có khả năng trường thọ .
Chung quanh khu vực Angleur hắn ở , có đến gần chục cây ngân hạnh này , cây đực cũng có mà cây cái cũng có. Gọi là cây đực vì cành lá xum xuê , bề thế , vươn cao nhưng không cho quả , có lẽ vì không phải mang nặng đẻ đau nên giống đực nào cũng có phần đẹp hơn giống cái.
Cây ngân hạnh đực bên phải , cây cái bên trái đang cho quả (photo Ara).
Cũng xem nhiều bài viết nói về loại cây ngân hạnh (bạch quả) này , ít ai nói rõ được cách phân biệt được giữa cây ngân hạnh (bạch quả) đực và cây ngân hạnh (bạch quả) cái , ngay cả những người trồng cây xanh của thành phố , hỏi họ , họ cũng trả lời là đến khi cây trưởng thành mới biết khi có quả hay không , mà đa số người ta thích trồng cây đực vì sạch đường phố vào mùa quả rụng , lại không bị mùi hương khó chịu.
Mùa thu năm nay vợ chồng hắn còn có thêm cái thú đi nhặt quả ngân hạnh (bạch quả) này đem về bỏ lớp thịt còn lại hạt trắng phau mà chúng ta thường gọi là hạt bạch quả , cũng vì đi nhặt ngân hạnh hắn khám phá ra một điều là nhìn lên cây biết ngay cây đực hay cây cái dù đã ra quả hay chưa , hắn chia xẻ với các bạn .
Tuy xem nhiều bài nói về cách phân biệt cây đực cây cái ,ít có bài nói rõ ràng chỉ biết chung chung là cấu tạo sinh học cây ngân hạnh có lá hình rẽ quạt , hình chụp là như vậy , nhưng khi hắn nhặt hai tấm lá của một cây có quả và một cây chưa thấy quả (chưa dám kết luận là cây đực) đem so sánh , một lúc sau hắi khám phá ra
Từ ngoài nhìn vào : So sánh lá cây cái bên trái và lá cây đực bên phải « nam tả nữ hữu » (photo Ara)
và chắc chắn bây giờ khi nhìn vào một cây là có kết luận , có thể nói chính xác 90%, khi đưa hai tấm ảnh hắn chụp lên cho các bạn quan sát và nói vui với vợ hắn là » em thấy không ,hai chiếc lá cùng gọi là rẽ quạt nhưng anh gọi chiếc lá cây cái này giống cái váy (jupe )
Các bạn nhìn thấy lá của cây ngân hạnh (bạch quả) cái có dạng như cái váy phụ nữ (photo Ara) .
Cây ngân hạnh(bạch quả) cái (photo Ara)
còn chiếc lá của cây không ra quả có một khía sâu giữa rãnh quạt nhìn giống như hai ống quần chiếc quần « xà lỏn » . Sau khi quan sát lại tất cả các cây có quả và cây chưa có quả , chính xác mặc váy là « cái bướm » còn « thằng cu » mặc quần xà lỏn chạy long nhong chắc tới tết Congo mới có hoa có quả.
Lá cây ngân hạnh (bạch quả) « đực« (photo Ara) .
Lá cây ngân hạnh (bạch quả) đực có rãnh ở giữa tạo thành 2 ống quần « xà lỏn », cây được trồng nơi Château Peralta chỉ cách nhà hắn độ 300m, thân cây cũng một vòng tay ôm. (photo Ara) .
Các bạn thử nghiệm lại xem có đúng như vậy không , nếu bạn ở Montréal , Toronto ,hay Philadelphia là những nơi có nhiếu cây bạch quả. .
Trong lớp vỏ thịt phía ngoài cùng của quả ngân hạnh (bạch quả) có chứa chất hóa học mang tên axit butanoic. Chính thành phần này đã khiến cho quả ngân hạnh nhiều người cho là có mùi giống như mùi bơ thiu .
Hắn cũng nhận thấy là mùi ngai ngái , nồng nồng trong lần đầu đi nhặt quả ngân hạnh, nhưng đâu quá đáng như mùi bơ thiu , vì có mang chất axit nên chua nồng mùi dấm kỹ nghệ nồng độ cao mà thôi, khởi đầu hắn còn mang găng tay mỏng nhặt hay lấy que xiên bỏ vào túi xách ,nhưng mấy lần sau nhặt bằng tay cho nhanh ,như là có đường có mât dính vào các ngón tay nhưng đi rửa là hết, còn hạt bạch quả làm sạch chỉ còn mùi dấm chua thoang thoảng đến lúc khô cũng chẳng còn mùi. Hạt này còn có vỏ cứng bọc , khi nào làm thức ăn ngâm nước bóp là vỡ lấy nhân bên trong. Ngày trước chạy ra khu ngã sáu Saigon ban đêm , ăn ly « sâm bổ lượng » là thấy có hạt bạch quả mà mấy ông Tàu gọi là « bặc coọc » trong ly , nhiều lắm là được 2 hạt . Hắn gọi là ly « đại bổ dương », sau này thấy hắn là chú chệt gọi vọng vào « dách cô đại bổ dương »
ly « đại bổ dương »
Hạt bạch quả chưa lấy nhân (photo Ara).
Vợ hắn nhặt được khá nhiều quả ngân hạnh (bạch quả), thế nào cũng cho hắn thưởng thức để hết đau lưng, lại bổ thận.(photo Ara)
Có một món ăn chay hay làm trong các dịp đặc biệt gọi là « La Hán thái « , là một món cháo được xử dụng bạch quả , người ta tin rằng bạch quả có các tác dụng tốt với sức khỏe; một số người còn cho rằng nó có tác dụng kích thích tình dục và bổ thận . Trong ẩm thực Nhật Bản, người ta thêm hạt bạch quả vào các món ăn như chawanmushi, Hạt bạch quả ở dạng đóng hộp, được bán dưới tên gọi « White Nuts », lúc hắn làm nhà hàng Tàu hay dùng khi làm các món tiềm, thường cũng cho hạt này vào, vị hơi nhẩn nhẩn , dẻo .
Hắn hết đau lưng thì Chả Quế hài lòng (photo Ara)
Hắn cũng đang tìm hiểu để biết chính xác về dược tính của cây bạch quả , đọc thì thấy ngay cả lá cũng có được tính tốt , lá bạch quả chứa các flavonoit-glicozit và các terpenoit (ginkgolit, bilobalit) và được xử dụng trong dược phẩm, cũng có nhiều dược phẩm bán có tên từ chữ Ginkgo biloba
Sẽ nấu món chè bạch quả , hạt sen , táo tàu với bột sắn dây như ngày trước được ăn trong các tiệc cưới ở Soái Kình Lâm .
chè bạch quả , hạt sen , táo tàu …
Ara Phát – Mùa thu 2018 Liege
Total views : 17146826
- English