Hàng năm ở Mỹ có khoảng 3,000 người tử vong vì hỏa hoạn xảy ra nơi nhà ở. Trong một đám cháy, khói và khí độc lan toả xa và mau hơn sức nóng. Đó là lý do tại sao đa số các nạn nhân chết vì hít phải khói và hơi độc hơn là vì bị phỏng. Phần nhiều những vụ cháy nhà thường xảy ra khi cả gia đình còn đang ngủ, nên khi biết được thì ít khi còn đủ thời gian chạy thoát ra ngoài.
Dụng cụ báo khói canh giữ nhà cho chúng ta suốt ngày đêm và báo động khi cảm ứng được khói bốc ra từ đám cháy, giúp ta có thì giờ ra khỏi nơi hỏa hoạn hầu bảo toàn mạng sống. Do đó, nó là vật thiết yếu trong mỗi gia đình, và cùng nhau tìm hiểu cách hoạt động của dụng cụ này chắc không phải là điều vô ích.
Hiện nay có hai loại dụng cụ báo khói căn bản đang được sử dụng: điện quang và ion hoá, để phát hiện hai loại lửa cháy khác nhau. Buồng cảm biến của những dụng cụ này dùng những nguyên tắc hoạt động khác nhau để nhận ra các hạt bụi do lửa đang cháy tỏa ra.
1. Dụng cụ báo khói điện quang (Photoelectric smoke detector) dựa trên 1 trong 2 nguyên tắc:
– Ánh sáng phân tán (vì bị phản chiếu do các hạt khói);
– Ánh sáng bị cản trở (khi xuyên qua các hạt khói).
Tùy theo nguyên tắc áp dụng, chúng ta lại có hai loại máy báo khói điện quang:
– Loại dùng ánh sáng phân tán (Photoelectric Light Scattering Smoke Alarm): gồm có một nguồn sáng – thường là một đèn loại LED (light emitting diode) – và một bộ phận cảm ứng với ánh sáng (thường là một photodiode). Khi các hạt khói xâm nhập đường đi của ánh sáng, ánh sáng va chạm với các hạt này và phản chiếu vào bộ phận cảm ứng, làm kích hoạt bộ phận báo động.
– Loại dùng ánh sáng bị cản trở (Photoelectric Light Obstruction Smoke Alarm): Cũng dùng một nguồn sáng và một bộ phận cảm ứng ánh sáng. Khi các hạt khói ngăn chận luồng ánh sáng, bộ phận cảm ứng nhận ra ánh sáng bị giảm đi. Sự thay đổi này được mạch điện nhận thấy liền khởi động bộ phận báo động.
2. Dụng cụ báo khói ion-hóa (ionization smoke detector)
Loại báo khói này gồm có hai đĩa đặt gần nhau và một nguồn phóng xạ (với lượng phóng xạ rất nhỏ, như nguyên tố Americium). Cả hai đĩa được nối với một cục pin để có điện thế, một có điện dương (+), một có điện âm (-). Nguồn phóng xạ luôn luôn phóng ra các hạt alpha.
Khi các phân tử khói xâm nhập vào buồng, các hạt khói bám vào các ion và trung hòa các ion này. Vì thế số phân tử ion hóa trong phòng giảm đi, làm cho dòng điện cũng giảm và tình huống này được mạch điện tử nhận ra. Dòng điện giảm giữa hai đĩa làm bộ phận báo động họat động.
Dụng cụ báo khói được chạy bằng pin hoặc nối vào hệ thống dây điện trong nhà. Nhà cũ xây trước năm 1989 thường chỉ có dụng cụ chạy bằng pin, nhà xây sau năm này thường trang bị dụng cụ nối vào dây điện nhà, hoặc có cả hai loại.
Theo Hiệp hội Ngừa Hỏa hoạn Toàn quốc (National Fire Protection Association – NFPA) thì có từ 75% đến 80% những vụ tử vong vì cháy xảy ra nơi nhà ở, và trong số này hơn phân nửa là do nhà không có dụng cụ báo khói hữu hiệu.
Tuy dụng cụ báo khói cung cấp cho gia đình chúng ta một sự che chở quý giá, nhưng nó không phải không có những giới hạn:
– Dụng cụ báo khói không thể hoạt động nếu không có điện năng. Loại dùng pin sẽ không hữu hiệu nếu pin yếu, pin chết hoặc ráp pin không đúng. Loại dùng điện sẽ không hoạt động nếu nguồn điện bị cắt vì cầu chì đứt, dây điện bị cháy, dòng điện bị ngắt…
– Dụng cụ báo khói chỉ báo động khi khói đi tới được buồng chứa của nó. Bất cứ vật gì cản khói không cho đi tới đều ngăn trở hoặc làm chậm đi tác dụng của nó. Do đó, nó không thể phát hiện hỏa hoạn từ bên trong tường, trong lò sưởi hoặc mái nhà, hoặc từ một tầng lầu khác, trừ phi có một lớp khói đáng kể đi tới được.
– Dụng cụ báo khói có thể không đến được tai người nghe: Mặc dầu độ lớn của chiếc còi trong máy đúng theo tiêu chuẩn quy định, nhưng có thể bị ngăn chặn lại do khoảng cách, do đóng cửa, do tiếng nhạc mở lớn… Vì thế, mỗi phòng, hay ít ra mỗi tầng lầu trong nhà phải đặt một dụng cụ báo khói.
– Dụng cụ báo khói không phải lúc nào cũng hữu hiệu, có thể phát hiện được mọi thứ hỏa hoạn, do vì ta chểnh mảng không chăm sóc, hoặc vì những vụ nổ mạnh, hơi gas xì, vì chứa các vật liệu dễ cháy trong nhà, mạch điện quá tải, trẻ em chơi diêm quẹt, hoặc do thiên tai như sét đánh, hoặc do những kẻ phá hoại đốt nhà…
– Dụng cụ báo khói không thể thay thế được cho bảo hiểm bất cứ loại nào. Chủ nhà hoặc người thuê nhà không thể ỷ y vào máy mà nên tiếp tục có bảo hiểm thích hợp về sinh mạng và tài sản…
– Dụng cụ báo khói không bền vĩnh viễn mà nên thay mới sau mỗi 10 năm, vì có thể một hoặc nhiều bộ phận bị hư theo với thời gian. Mỗi tháng nên thử một lần, nếu thấy không hoạt động phải thay thế ngay.
Phượng Nghi
http://baotreonline.com/Kien-thuc/Kien-thuc-pho-thong/dung-cu-bao-khoi-smoke-alarm.html
Total views : 17123327
- English